Polska energetyka – niestety – wciąż węglem stoi. W pierwszej połowie 2020 roku Polska po raz pierwszy stała się największym w Europie wytwórcą energii z węgla. Wyprzedziła tym samym dotychczasowego lidera – Niemcy. Tymczasem w Europie spalanie węgla wyraźnie spada, a udział energii odnawialnej odnotowuje rekordowe wzrosty. Dlaczego?

Energetyka węglowa niszczy nasze zdrowie

Z raportu przygotowanego przez europejską organizację Health and Environment Alliance (HEAL) jasno wynika, że zanieczyszczenia powietrza emitowane przez elektrownie węglowe mają fatalne konsekwencje dla naszego zdrowia. Dane opublikowane we wspomnianym raporcie wskazują, że w skali całej Unii Europejskiej roczny efekt tych emisji to ponad 18 200 przedwczesnych zgonów, ok. 8 500 nowych zachorowań na przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz 4 mln utraconych dni pracy. W samej Polsce zanieczyszczenie z sektora energetyki węglowej powoduje ok. 3 500 przedwczesnych zgonów.

Energetyka węglowa przyspiesza degradację środowiska

Produkcja energii elektrycznej z węgla jest również jednym z głównych czynników prowadzących do zmian klimatycznych. Węgiel przyczynia się do ok. 20% całkowitej emisji gazów cieplarnianych. Ponadto stanowi źródło najwyższych emisji dwutlenku węgla na jednostkę produkowanej energii. Spalanie węgla wiąże się z wytwarzaniem dużej ilości produktów ubocznych, takich jak niespalone węglowodory, tlenki siarki, tlenki azotu, tlenek węgla czy rtęć, której największe źródło w Europie stanowią właśnie elektrownie węglowe, a która wnika do łańcucha pokarmowego i stanowi zagrożenia dla systemu nerwowego człowieka.

Co więcej zostają produkty stałe, czyli węgiel i sadza, które trzeba zutylizować oraz emitowane przez niektóre instalacje węglowe metale ciężkie, takie jak ołów. W efekcie mamy do czynienia z podstępującymi zmianami klimatycznymi. Należą do nich globalne ocieplenie, podnoszenie się poziomu mórz i oceanów, zmniejszające się zasoby wody pitnej czy występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych (np. gwałtownych burz czy trąb powietrznych).

Dodatkowo samo wydobycie węgla wiąże się z degradacją środowiska. Odkrywkowe wydobycie węgla brunatnego to niszczenie gleb, obniżanie poziomu wód gruntowych oraz przymusowe przesiedlenia ludności.

Energetyka węglowa kosztuje nas nie tylko zdrowie

Ceny prądu stale rosną i będą rosnąć, o czym pisaliśmy bardziej szczegółowo w artykule o prognozach cen energii elektrycznej. Na rosnące ceny produkcji wpływają m.in. certyfikaty emisji CO₂, jednak nie są to jedyne koszty. Mimo że o energii węglowej mówi się jako o najtańszej dla konsumentów, zapomina się przy tym o całokształcie negatywnych wpływów dla zdrowia, środowiska i gospodarki. To również generuje koszy. Ze wspomnianej analizy HEAL wynika, że całkowite skutki zdrowotne działalności zakładów energetyki węglowej na terenie UE to 192 218 utraconych lat życia rocznie, 28,6 mln pacjentów z objawami ze strony układu oddechowego i utrata 4,1 mln dni pracy! Na podstawie dostępnych badań organizacja HEAL określiła, że koszty zachorowań oraz zgonów sięgają rocznie 64,87–179,12 mld zł (15,5–42,8 mld €) dla samej UE (górny i dolny zakres, ze względu na dwa podejścia do wyceniania umieralności)! Są one pokrywane z różnych źródeł, od budżetów na opiekę zdrowotną, przez ogólnie rozumianą gospodarkę, kończąc na budżetach i oszczędnościach poszczególnych gospodarstw domowych.

Jak to zatrzymać?

Alternatywą i rozwiązaniem problemu kosztownej i szkodliwej energetyki węglowej jest inwestycja w odnawialne źródła energii. To rozwiązanie coraz powszechniejsze w Europie. Aby zatrzymać postępujące w zatrważającym tempie zmiany klimatyczne i katastrofalny wpływ produktów spalania węgla na nasze zdrowie, konieczne jest działanie. Każdy z nas może się przyczynić do poprawy sytuacji środowiskowej. Takie dają nam odnawialne źródła energii. Instalacja fotowoltaiczna nie tylko wpływa pozytywnie na środowisko, ekologię i gospodarkę – pozwala również zaoszczędzić (przeczytaj więcej o rentowności instalacji PV). Dodatkowo przyczyni się do szybszego wejścia w nowy rozdział rozwoju energetyki przyszłości!